Sean, stamnummer 2202, 2016 ©Stephan Vanfleteren
Stephan Vanfleteren – Engelen van de Zee

Van 18 september 2020 t/m 5 april 2021 presenteren wij in samenwerking met Het Scheepvaartmuseum in Amsterdam de tentoonstelling Engelen van de Zee van fotograaf Stephan Vanfleteren (België, 1969), één van de meest bekende en gelauwerde fotografen van de Lage Landen. Engelen van de Zee bestaat uit een serie ontroerende portretten van jongens tussen de zes en zestien jaar van maritiem opleidingsinstituut Koninklijk Werk IBIS in het Belgische Bredene. Voor het eerst wordt Vanfleterens gehele portretreeks getoond samen met zijn video installatie van de Noordzee en historisch foto- en filmmateriaal van IBIS. De tentoonstelling is samengesteld door Hedy van Erp.

‘Ieder kind heeft recht op een zichtbare horizon, ook wanneer het stormt op zee.’  Stephan Vanfleteren

Fotograaf onbekend, Frans Puystiens, stamnummer 0260;
Richard Puystiens, stamnummer 0269, ca. 1926.
Collectie Koninklijk Werk IBIS.

ENGELEN VAN DE ZEE

Stephan Vanfleteren portretteerde in 2016 de leerlingen van Koninklijk Werk IBIS, jonge, vaak beschadigde kinderen voor wie de start in het leven niet gemakkelijk was en die niet thuis kunnen wonen. Vanfleteren noemde de portretserie Engelen van de Zee. Niet uit religieuze motieven, maar omdat hij in hun wezen iets engelachtigs ontwaarde, een mysterieuze kracht: ‘Ze geven ons het gevoel dat alles wel goed komt. Dat wij, ongeruste en bezorgde volwassenen, vertrouwen moeten hebben. Hun vleugels zijn onze toekomst.’

Sommige jongens verschenen als ware Hollywoodsterren voor zijn lens. Sommigen als gedisciplineerde soldaten, anderen als onzeker ogende kinderen. Allen zijn in uniform. Ze dragen een onberispelijk wit matrozenpak of een donkere overjas waaraan grote glimmende knopen zijn genaaid. Met in reliëf een anker – het symbool van hoop op redding.

Bij inschrijving op de opleiding krijgen de leerlingen volgens traditie een uniek stamnummer. In de tentoonstelling komen bezoekers weinig méér te weten over de jongens dan hun voornaam en stamnummer. De kijker kan slechts raden naar wat de kinderen in hun korte leven hebben meegemaakt.

Naast Vanfleterens portretten is er in de tentoonstelling portretkunst te zien van jongens die aan het begin van de twintigste eeuw op het internaat zaten. Zo zien we zien honderd jaar oude portretten van visserswezen die de inspiratie vormden voor zijn serie.

KONINKLIJK WERK IBIS: EEN DRIJVENDE OPLEIDING

Koninklijk Werk IBIS is in 1906 opgericht om een veilige thuisbasis te bieden aan weeskinderen van vissersfamilies. IBIS vestigde zich op een voormalig kanonneerschip. Deze drijvende school had plaats voor de opvang van tachtig kinderen én zorgde dat het tekort aan goed opgeleide vissers werd teruggedrongen.

Nog steeds biedt IBIS aan jongens, en sinds kort ook meisjes, de mogelijkheid om na afronding van de opleiding een plek te vinden in de maatschappij. Sinds de oprichting bood IBIS aan meer dan 2200 kinderen onderdak, inmiddels in een gebouw aan wal.

IN DE PERS
De 5 Uur Show was aanwezig bij de opbouw van Engelen van de Zee en ging in gesprek met fotograaf Stephan Vanfleteren. Bekijk hier het korte fragment uit de 5 Uur Show.

Scheepsmaatjes – De Volkskrant

Levens, werk: Stephan Vanfleteren selecteert en beschrijft zijn eigen levenswerk – De Volkskrant

BEZOEK DE TENTOONSTELLING
Plan uw bezoek aan Het Scheepvaartmuseum.

Stephan Vanfleteren – Engelen van de Zee is een samenwerking met Het Scheepvaartmuseum en is mede mogelijk gemaakt door het Mondriaan Fonds.

Sean, stamnummer 2202, 2016 ©Stephan Vanfleteren