To Sang Fotostudio

Lee To Sang (China, 1938) verhuisde op zijn 25ste met zijn vrouw Ho Yuk-Mui vanuit Hong Kong naar Paramaribo, waar hij een fotostudio begon. Na de onafhankelijkheid van Suriname verhuisden ze naar Amsterdam om To Sang Fotostudio te openen aan de Albert Cuypstraat 57, in de volksbuurt de Pijp.

In 1992 ontdekte Willem van Zoetendaal de studio van To Sang toen hij door de Pijp liep. Hij werd naar de overkant van de straat getrokken door de veelkleurige etalage. To Sang gebruikte markante achtergrondkleuren en landschapsbehang, zoals een alpenweide uit Zwitserland of een Braziliaanse waterval.

To Sangs portretfoto’s waren een multiculturele afspiegeling van passanten en bevolking van de Pijp. Hij retoucheerde pukkels of overtollige baardgroei met een penseel. De kleurenfoto’s liet hij bij de HEMA om de hoek in de Ferdinand Bolstraat afdrukken. Een standaardfoto kostte bij hem ƒ 17,50 (ca. € 8).

Als docent fotografie aan de Gerrit Rietveldacademie stuurde Van Zoetendaal ieder jaar beginnende studenten met de door hem gedoneerde
ƒ 17,50 naar To Sang Fotostudio om hen te laten portretteren. De opdracht luidde: laat je niet fotograferen zoals je op school bent, maar als iemand anders. Dat resulteerde in trouwportretten met een wildvreemde, iemand in een invalidestoel die niets mankeerde, of een student verkleed als een McDonalds medewerker.

In 1995 publiceerden Van Zoetendaal en Frido Troost het boek To Sang Fotostudio (Uitgeverij Basalt). Van Zoetendaal overtuigde toenmalig burgemeester Patijn ervan zich door To Sang te laten portretteren uit solidariteit met de gewone Amsterdammer. Fotostudio To Sang werd een ‘cult’; zijn werk werd opgenomen in tentoonstellingen in Foam en op fotofestivals. In 2004 waren de portretten onderdeel van Street & Studio, An Urban History of Photography in TATE Modern in Londen. De foto’s hingen er naast het werk van bekende kunstenaars als Gillian Wearing en Edward Steichen.

Lee To Sang is sinds 2002 met pensioen. Hij gaat nog jaarlijks met Van Zoetendaal uit eten (Chinees). Ze noemen elkaar nog steeds Meneer To Sang en Meneer Willem.

Deze foto was onderdeel van onze tentoonstelling Ode aan een Amsterdammer in Het Scheepvaartmuseum in Amsterdam.